Internationale blik maakt lokaal het verschil

BlackRock bestaat 25 jaar in Nederland. Hoog tijd om een aantal van hun experts te ondervragen over de Nederlandse vermogensbeheer sector. Geert-Jan Troost, Hoofd Institutionele Klanten, vertelt over het innovatieve karakter van fiduciair management en de cruciale veranderingen in de huidige pensioenmarkt.

Geert-Jan ziet fiduciair management als dé innovatie binnen de wereld van vermogensbeheer. ‘Het is geen toeval dat fiduciair management in Nederland is ontstaan, met een pragmatische aanpak bij het inkopen van kennis en het bereiken van kostenverlaging door schaalvoordelen. De fiduciair manager is de strategische gesprekspartner van de institutionele belegger, zoals een pensioenfonds. Samen met de fiduciair bepaalt het pensioenfonds het beleggingsbeleid en de fiduciair ziet toe op de optimale uitvoering ervan.’ Het bepalen van dit beleggingsbeleid is een subtiele aangelegenheid. ‘Pensioenfondsen bepalen zelf hun beleggingsbeginselen, oftewel hun ‘beliefs’. Een fiduciair manager adviseert daarbij of en hoe die beliefs efficiënt uit te voeren zijn,’ aldus Geert-Jan.

Twee individuele expertises

Overigens betekent dit niet dat de fiduciair ook altijd daadwerkelijk zelf belegt. Zo komt het vaak voor dat de beleggingen bij andere vermogensbeheerders terechtkomen. Een tweede innovatie, volgens Geert-Jan: ‘Het is heel gezond dat een fiduciair het beleggen uit handen kan geven. Het beleggingsbeleid bepalen en het daadwerkelijk beleggen zijn twee afzonderlijke expertises. Niet iedere fiduciair heeft die beide in huis. Overigens zien we dat goede beleggingservaring wel het fiduciaire advies en implementatie versterkt.’

Philips: de eerste fiduciaire klant

In 2005 krijgt BlackRock haar eerste fiduciaire klant: Philips Pensioenfonds. Een bijzondere mijlpaal volgens Geert-Jan: ‘Het betrof een van de eerste fiduciaire mandaten wereldwijd. Geen toeval, want Nederland had twee grote voordelen op dit vlak. Ten eerste telt Nederland veel pensioengeld, tegenwoordig zo’n 1.600 miljard euro. Dit is anderhalf tot twee keer zoveel als de economie groot is. Zo’n verhouding zie je bijna nergens. Bovendien kent Nederland een gezonde handelsgeest. Bepaalde zaken uit handen geven aan de juiste expert betaalt zich terug in rendement, lagere kosten en minder transactierisico.’

Kennis uit andere landen

Vooral bij veranderprocessen spelen fiduciairs een cruciale rol. Geert-Jan: ‘Bijvoorbeeld inzake de overgang naar het nieuwe pensioenstelsel in Nederland bespreken we welke mogelijke consequenties dit heeft voor de klant. Onze omvang is daarbij een voordeel. We leren continu van andere, ook internationale, klanten. Met het nieuwe pensioenstelsel gaat het merendeel van de Nederlandse pensioenfondsen van Defined Benefit (DB) naar Defined Contribution (DC). Dus voortaan hebben deelnemers beleggingspotjes, in plaats van toekomstige toezeggingen. In Engeland, Australië, en Scandinavië bijvoorbeeld beleggen onze klanten al veel langer volgens een vergelijkbaar DC-stelsel. Hierdoor hebben we al uitgebreide kennis over de kansen en risico’s.’

Geert-Jan vervolgt: ‘Tegelijkertijd moeten we rekening houden met een ander veranderproces, de marktontwikkelingen. Voeg daar de opkomst van duurzaamheid in de beleggingsportefeuilles aan toe, en het wordt duidelijk dat de fiduciair de beleggingsportefeuille nauwlettend in de gaten moet blijven houden. Daarbij zien we afgelopen jaren ook de opkomst van illiquide beleggingen, om aansluiting te blijven houden aan de doelstellingen van het pensioenfonds.’

Meer maatwerk nodig

Het nieuwe pensioenstelsel zal meer onderscheid maken tussen deelnemers, zodat zij beleggingsrisico’s lopen die bij hun situatie passen. Goed fiduciair advies vergt een kritische blik, meent Geert-Jan. ‘Fiduciairs zullen een scherpe blik op het beleggingsrisico houden. Deelnemers willen graag weten op hoeveel geld zij kunnen rekenen na pensionering. Jonge deelnemers kunnen een hoger risicoprofiel aan, omdat ze meer tijd hebben om van een tegenvallende markt te herstellen. Voor deelnemers van 65+ ligt dit anders. Zij willen hun pensioenpotje niet plotseling fors zien dalen. Met het nieuwe pensioenstelsel moet je dus kritisch kijken naar de leeftijd en de wensen van deelnemers. Het wordt steeds meer maatwerk.’

Mondige deelnemers, meer communicatie

‘Tegelijkertijd met de pensioenhervorming worden deelnemers van een pensioenfonds, zowel jong als oud, mondiger’, zegt Geert-Jan. ‘Begrijpelijk, want in een DC-stelsel willen ze meepraten over hoe hun geld belegd wordt. Ook hebben ze aanzienlijk meer interesse in beleggen dan vroeger. Pensioenfondsen moeten daarin meebewegen. Zowel communicatie als educatie richting deelnemers wordt belangrijker. Communicatie over wat er precies in het pensioenpotje zit. En educatie om deelnemers de risico’s uit te leggen en hen voor te bereiden op eventuele consequenties. Natuurlijk heeft beleggen als doel om een gezond pensioenpotje te creëren. Maar mocht de markt tegenvallen, dan heeft dat financieel nu eenmaal impact. Daar moet je klip en klaar over zijn.’

Streven naar een goede financiële toekomst

Strikte regelgeving houdt de risico's binnen de perken en dwingt vermogensbeheerders zich te houden aan de juiste verslaglegging. Maar, niet iedereen valt onder de pensioenverplichtstelling, zoals ongeveer één miljoen zzp'ers. En deze groep blijft groeien.

‘Een blinde vlek, die me wel eens zorgen baart’, zegt Geert-Jan. ‘Want je wil geen tweedeling in de samenleving creëren, waarbij de ene groep voor de uitdaging staat om hun pensioenpotje zo goed mogelijk te beleggen, terwijl de andere groep straks helemaal geen potje heeft. Het pensioenstelsel moet ernaar streven dat iedereen aangehaakt wordt - én blijft. Het moet zorgen voor ‘financial wellbeing’, dus een goede financiële toekomst voor de deelnemers.’